Bloglar

Özet: Karbon ayak izi; bireylerin ve kurumların faaliyetleri sonucunda atmosfere salınan toplam sera gazı miktarını (CO₂e) ifade eder. İşletmeler için doğru ölçüm; mevzuata uyum, maliyet düşürme ve yatırımcı güveni sağlar. Bu yazıda kapsamlar (Scope 1–2–3), pratik ölçüm adımları ve hızlı azaltım yollarını bulacaksın.

Karbon Ayak İzi Neden Önemli?

• Risk ve maliyet: Enerji, yakıt, lojistik ve tedarik kaynaklı emisyonlar maliyetleri artırır. Doğru yönetimle %5–20 arası verimlilik kazanımı mümkün.

• Mevzuat ve raporlama: (GHG Protocol, ISO 14064 vb.) çerçevelerle uyum; tedarikçiden müşteriye kadar zincirde şeffaflık sağlar.

• Pazar ve itibar: Düşük emisyon stratejileri; ihaleler, ihracat ve yatırım tarafında rekabet avantajı sunar.

Kapsamlar (Scope 1–2–3)

• Scope 1 (Doğrudan): Tesisteki kazan, fırın, jeneratör, şirket araçları gibi doğrudan yakıt tüketimi.

• Scope 2 (Dolaylı, Enerji): Satın alınan elektrik/ısı/buhar tüketiminden doğan emisyonlar.

• Scope 3 (Diğer Dolaylı): Tedarik zinciri, lojistik, iş seyahatleri, atık, çalışan ulaşımı, satılan ürünlerin kullanımı gibi geniş alan.

Nasıl Ölçülür? (Pratik Yol Haritası)

1. Sınırları tanımla: Kurumsal sınırlar (kontrol/eşitlik) ve operasyonel kapsam (Scope 1–2–3).

2. Verileri topla:

    

   • Yakıt (doğalgaz, dizel, LPG), elektrik faturaları (kWh), su/atık miktarları, km/ton-km lojistik.

   • Faturadan dönem ve tüketim birimlerini netleştir (kWh, Sm³, litre).

3. Emisyon faktörlerini uygula: Her kaynak için CO₂e faktörü (ülke/şebeke yılına göre değişebilir) ile çarp.

4. Kayıt–izleme–doğrulama: Veri kaynağı, metot, varsayımlar ve hesaplamaları sürülebilir formatta sakla.

5. Raporla: Yıllık toplam, kapsam kırılımları, birim ürün/ciro başına yoğunluk (intensity) göstergeleri.

İpucu: İlk yıl Scope 1–2 ile başla; Scope 3’ü öncelikli kategorilere (ör. tedarik, lojistik) göre aşamalı ekle.

Hızlı Azaltım Fikirleri

• Elektrik: Verimli motorlar, LED, otomasyon; yeşil elektrik/I-REC satın alımı.

• Isı ve proses: Atık ısı geri kazanımı, yalıtım, düşük-karbonlu yakıt dönüşümü.

• Lojistik: Güzergâh optimizasyonu, doluluk oranı artırma, intermodal taşımacılık.

• Satın alma (Scope 3): Tedarikçiye veri/standart şartı, düşük-karbonlu hammadde.

• Dijital ayak izi: Sunucu konumları, veri yaşam döngüsü, gereksiz depolama temizliği.

• Kültür: Çalışan farkındalığı, uzaktan toplantı, sürdürülebilir seyahat politikası.